مبانی و لوازم نظریۀ خیال سهروردی
نویسنده
چکیده مقاله:
مسألۀ خیال نزد دانشمندان مسلمان از ثم رات معرفتی در مسائل متنوعی چونهستی شناسی، وحی و نبوت، مفهوم سازی و کارکردهای هنر برخوردار است و در نظامفلسفی شیخ اشراق نیز در رابطه ای تلازمی با سایر مسائل ایفای نقش می کن د.شاخص ترین مبانی سهروردی در پردازش نظریۀ خیال قاعد ۀ ابصار است که شیخاشراق آن را در مواضع متعدد بسط داده و براساس آن خیال را به مثابۀ اشراق نفستبیین کرده است. صرف نظر از دلیل شهودی، استدلال عمدۀ شیخ بر خیال اشراقی،ابطال قوای متعدد ادراکی است که براساس آن مرتبه ای در عالم وجود را به مُثُل معلّقهاختصاص می دهد. وی در مسألۀ ادراک حسی و خیالی سنخیت را منتفی می داند.
منابع مشابه
تحلیل نظریۀ ذهن بسطیافته و لوازم آن
نظریۀ ذهن بسطیافته را در سال 1998 اندی کلارک و دیوید چالمرز، با تکیه بر مبانی جدیدی در فلسفۀ ذهن معاصر، مطرح کردند. متفکران این نظریه، با حفظ اصول ساختارگرایانه، از برونگرایی در محتوا به برونگرایی فعال منتقل میشوند. کارکردگرایی، اصل یکپارچگی علّی (سیستم یکپارچه)، اصل برابری و برونگرایی فعال مؤلفههای اصلی این نظریه هستند. در این نظریه بسطیافتگی ذهن بر پایۀ بسطیافتگی شناخت اثبات میشود. پذ...
متن کاملتحلیل و بررسی مبانی و لوازم نظریۀ شناختاری علامه طباطبایی (ره) در زبان دین
فلسفۀ زبان یکی از مهمترین مباحث در پژوهشهای فلسفی و زبان دین نیز یکی از مباحث دامنهدار در فلسفۀ دین است. نظریات متعدد در حیطۀ زبان دین به دو گروه شناختاری (ناظر به واقع) و غیرشناختاری تقسیم میشوند. نظریۀ زبان دینی علامه طباطبایی، با تتبع در آثار وی، خصوصاً تفسیر المیزان، در شمار نظریات شناختاری قرار میگیرد، زیرا وی تمامی گزارههای دینی را ناظر به واقع و توصیفگر واقعیت میداند. او با قائل ب...
متن کاملنقش خیال در مکاشفات صوری از دیدگاه سهروردی و ملاصدرا
کاربرد خیال در مباحث هستی شناسی و معرفت شناسی عرفان همواره مورد توجه اهل نظر در علوم فلسفی و شهودی بوده است؛ در این میان خیال در تحقق و تبیین بخش عظیمی از مکاشفات پیش روی عارف، نقش اساسی ایفا میکند. سهروردی و ملاصدرا در تبیین این مسأله، خیال را به دو قسم متصل و منفصل تقسیم میکنند. خیال متصل یکی از قوای باطنی انسان و نگهدارنده صور خیالی است و خیال منفصل عالمی مستقل است که حد فاصل میان عالم عقل...
متن کاملادراک خیال به مثابه رابطه ای دوسویه میان نفس و عالم خیال از دید سهروردی
سهروردی ادراک خیالی را اضافه اشراقی بی واسطه نور اسپهبد نفس با صور معلقه عالم خیال مستقل از نفس می داند و در این فرآیند برای هیچ امری حتی صور ادراکی، حیثیت وساطت قائل نیست. بنابراین با حذف مدخلیت صور ذهنی در ادراک خیالی، بحث مطابقت صور ذهنی با متعلَّق خارجی جای طرح نمی یابد. از نظر سهروردی آنچه در ادراک خیالی به عنوان امر جدیدی برای انسان حادث می شود، اضافه اشراقی خاصی است که پیش از این ادراک خاص...
متن کاملمبانی معرفتشناسی حکمت اشراق سهروردی
بررسی نظام معرفتشناسی شهابالدین سهروردی (549-587ق) به عنوان مؤسس دومین حوزه اندیشه فلسفی در تاریخ فلسفه اسلامی، اهمیت ویژهای دارد. معرفتشناسی او با بررسی تعارضهای منطقی در نظام فلسفی مشاء صورت میگیرد. نظریه سهروردی در باب علم شامل دو جزء است: نخست، جزء سنتزدایی است که سهروردی در آن، به نظریههای مختلف علم، مخصوصاً علم به واسطه تعریف، ادراک حسی، مفاهیم اولی یا مقدم بر تجربه انتقاد میکند. او ابتدا ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 46 شماره 1
صفحات 133- 146
تاریخ انتشار 2013-03-21
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023